بررسی ویژگی های هیدروشیمیایی و آلودگی رودخانه چهل چای، استان گلستان

رودخانه چهل¬چای یکی از سرشاخه¬های رودخانه گرگانرود است. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی کیفیت هیدروشیمیایی آب، غلظت عناصر سنگین (cu، pb، mn و cr) و آلودگی بیولوژیکی این رودخانه است. در این مطالعه پس از بازدید صحرایی از منطقه و جمع¬آوری اطلاعات اولیه، 16 ایستگاه نمونه¬برداری در طول رودخانه انتخاب گردید. نتایج این بررسی نشان داد که، ph نمونه¬های آب مورد مطالعه از 98/7-9/6 تغییر می¬کند و در محدوده خنثی تا قلیایی قرار دارد. غلظت یون¬های اصلی در طول رودخانه چهل¬چای تغییرات زیادی را نشان می¬دهند و در بالادست رودخانه بیشتر تحت تأثیر لیتولوژی غالب در منطقه، که عمدتاً ترکیبات آهکی و دولومیتی سازندهای روته، خوش ییلاق و چمن¬بید است، قرار گرفته¬ و در پایین دست رودخانه نیز به علت عبور از محدوده¬ شهری شهر مینودشت، متأثر از فعالیت¬های انسانزاد (فاضلاب¬های خانگی و رواناب¬های شهری) است. تیپ غالب آب رودخانه بی¬کربناته کلسیک بوده و به لحاظ سختی، 25% نمونه¬ها در رده¬ سخت و 75% نمونه¬ها در رده بسیار سخت قرار می¬گیرند. آب رودخانه همچنین براساس نمودار ویلکاکس برای اهداف کشاورزی مناسب است. محاسبه¬ شاخص اشباع¬شدگی برای نمونه¬های آب مورد مطالعه نشان داد که، اکثر نمونه¬ها نسبت به کانیهای کلسیت، آراگونیت و دولومیت فوق اشباع و نسبت به کانیهای سولفاته انیدریت، ژیپس و هالیت در حالت تحت اشباع قرار دارند. مطالعات بیولوژیکی آب رودخانه نیز نشان داد که همه نمونه¬های مورد مطالعه (به جز ایستگاه s1) نسبت به پارامترهای bod و cod آلودگی نشان می¬دهند. بر اساس مطالعات میکروبی نیز مشخص شد که تمام نمونه-ها دارای درجاتی از آلودگی میکروبی هستند. بر طبق محاسبه شاخص¬های کیفیت nsfwqi و owqi آشکار شد که همه نمونه¬ها در رده بد و خیلی بد قرار دارند. همچنین آب رودخانه چهل-چای نسبت به فلزات سرب، منگنز، کروم و مس دارای غلظتی پایین¬تر از حد مجاز تعیین شده توسط who بوده که عمدتاً تحت تأثیر فعالیت¬های انسانزاد قرار دارند.